HATUA ZA UPIMAJI WA KIWANJA AU SHAMBA NA KUPATA HATI MILIKI

Ufuatao ni mtiririko wa hatua mbalimbali zitakazo muwezesha mtu yeyote kufanya upimaji wa eneo lake na kupata hati miliki ya ardhi, kwa maana ya upimaji wa kiwanja au shamba hapa nchini Tanzania. Pia yafaa ifahamike kuwa kazi ya upimaji inaweza kufanywa na maafisa wa serikali au makampuni yaliyoidhinishwa na yenye vibali vya kufanya upimaji  wa ardhi kutoka sekta binafsi.

1. Kufanya ukaguzi wa eneo husika

Ili kujua eneo hilo limepangwa kwa ajili ya matumizi gani, atatakiwa atashirikishwa Mpima Ardhi (Land Surveyor) kwa ajili ya kufanya utambuzi wa eneo husika na kujua kama lipo kwa ajili ya matumizi gani. Hivyo ni lazima surveyor afike site/eneo husika na kifaa cha kupimia (Handheld GPS). Atachukua vipimo vya mipaka inayozunguka eneo husika. Baada ya hapo, surveyor ataenda kutafuta taarifa za eneo husika katika ofisi za Halmashauri au Wizarani ili aweze kupata ramani ya mipango miji na matumizi ya ardhi.

2. Matokeo ya zoezi la ukaguzi wa eneo

Eneo husika kukosa sifa za kupimika, eneo husika linaweza likakosa sifa za kupimika kwa kutokua limeandaliwa matumizi kabisa (halina mchoro wa mipango miji), kwa sabababu eneo husika linaweza kuwa lipo katika matumizi ya kijamii mf. makaburi, barabara, soko n.k.

Eneo husika kuwa na sifa ya kupimika, eneo husika kuwa katika matumizi ambayo mtu binafsi anaweza kumiliki mf. makazi, hotel, biashara n.k.

3. Uandaaji wa mchoro wa viwanja, hapa wataalam wa Mipango Miji (Town Planners) watandaa mchoro wa viwanja (Town Planning Drawing) ukionyesha mpangilio wa viwanja vyenye ujazo wa juu, kati na chini (High, Medium and Low Density Plots) ikiwa ni pamoja na miundombinu ya usafirishaji, maeneo ya wazi na soko au biashara. Baadae litaandaliwa file kwa ajili ya kwenda Wizarani likiambatanishwa na ramani ya mchoro wa mipango miji kwa ajili ya kuidhinishwa rasmi kwa upimaji wa eneo husika.

4. Kibali cha upimaji, mteja au mmiliki halali wa eneo husika itabidi aandae barua kwa ajili ya kuomba kupimiwa eneo lake. Barua hiyo itapitia serikali ya mtaa na Halmashauri husika, Iikieleza nia na madhumuni ya kutaka kufanya upimaji wa eneo/shamba lake. 

5. Upimaji wa ardhi, hapa mtaalam wa upimaji ardhi (surveyor) ataweka mipaka katika eneo husika kwa kutumia nondo (pin) au mawe (beacons), pia litaandaliwa file kwa ajili ya kwenda Wizarani likiambatanishwa na ramani ya upimaji na taarifa za muhusika/mmiliki wa eneo. Na mwishowe itarudishwa ramani iliyo hakikiwa toka Wizarani kama ramani ya upimaji wa eneo husika. 

6. Mteja atakabidhiwa ramani ya upimaji, ambayo atapaswa aende nayo kwenye Halmashauri husika na kumuona Afisa Ardhi ili aweze kuandaa hati miliki ya ardhi au viwanja viliyopimwa.

7. Mteja atakabidhiwa barua au hati ya umiliki ardhi, baada ya kupata ramani ya kiwanja na kulipia ada zote za upimaji na umiliki wa eneo husika, mmiliki atapatiwa barua ya umiliki (Letter of Offer) wa kiwanja na hivyo atatakiwa kushirikiana na Afisa Ardhi wa Halmashauri husika ili aweze kuandaliwa jarada la Hati Miliki (Title Deed) ya eneo lake.